Maślan sodu – Opinie i właściwości. Przeciwwskazania oraz działanie

Maślanem sodu nazywamy sól sodową kwasu masłowego. Charakteryzuje się on dużą stabilnością a w suplementacji występuje głównie w postaci mikrogranulatu, odpornego na działanie enzymów trawiennych górnego odcinka przewodu pokarmowego. Maślan sodu w formie granulatu jest stopniowo uwalniany i rozprowadzany po całej długości jelita cienkiego i grubego.

Produkty z maślanem sodu stosuje się głównie w przypadku zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego. Substancja ta ma korzystny wpływ na kolonocyty jelit, które wykorzystują maślan sodu jako źródło energii. Jest to jedna z ważniejszych funkcji wspomnianego składnika, ma on jednak nieco szersze działanie. Czym jest maślan sodu, jakie wykazuje właściwości i czy warto go stosować?

Maślan sodu – co to jest?

Maślan sodu, czyli kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy, zawierający w sobie 4 atomy węgla, w tym grupę karboksylową. Rola kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka jest bardzo szeroka, a nasze komórki potrzebują ich do prawidłowego funkcjonowania i utrzymania dobrej kondycji zdrowotnej Maślan sodu syntezowany jest w jelitach, kiedy bakterie, uformowane na ich ściankach fermentują niestrawne włókna błonnika, występującego w pokarmach o dużej zawartości węglowodanów złożonych.
Maślan sodu - produkt

Maślan sodu – 90 kapsułek – Kup w sklepie

Związek ten wytwarzany jest przez organizm samodzielnie, często jednak zdarza się, iż jego poziom jest zbyt niski. Na niedobory maślanu sodu narażone są osoby, przebywające w długotrwałym stresie, cierpiące na niedobory snu lub prowadzące nieodpowiednią dietę przy zbyt małej aktywności fizycznej. Niedobory kwasu masłowego mogą prowadzić do stanów zapalnych dróg pokarmowych, dlatego w niektórych sytuacjach warto uzupełniać maślan sodu poprzez suplementację.

Przez wiele lat stosowanie suplementów diety z kwasem masłowym było ograniczone ze względu na niezbyt przyjemny zapach tej substancji oraz jej szybkie wchłanianie w górnym odcinku przewodu żołądkowo-jelitowego. Aktualnie większość suplementów produkowana jest z wykorzystaniem nowoczesnej technologii, zapewniającej składnikowi znacznie większą stabilność i usuwającej przykrą woń. Co więcej, wykorzystanie mikrokapsułek sprawia, że substancja czynna może dotrzeć do wszystkich miejsc, w których powinna się znaleźć.

Maślan sodu to związek endogenny, w którego produkcję zaangażowane są takie bakterie jak:

  • Eubacterium spp.;
  • Clostridium spp.;
  • Fusobacetrium;
  • Megasphaera elsdenii;
  • Butyrivbrio spp.;
  • Mitsuokella multiacida.

Źródłem ich pożywienia są egzogenne węglowodany niestrawne, takie jak:

  • oligosacharydy (inulina, laktoza, stachioza, rafinoza, alkohole);
  • skrobia oporna;
  • nieskrobiowe polisacharydy.

A także endogenne:

  • oligosacharydy mleka;
  • mucyny;
  • siarczan chondroityny.

Właściwości maślanu sodu

Maślan sodu wykazuje przede wszystkim działanie przeciwzapalne. Proces zwalczania stanów zapalnych polega na hamowaniu aktywności mediatorów zapalnych w nabłonku jelitowym, czyli inhibicji aktywacji NfκB makrofagów, będących najważniejszym źródłem cytokin w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit. Dzięki tej substancji dochodzi do sekrecji IL-8, co sprzyja blokowaniu przeciwzapalnej kaskady cytokin w obszarze lokalnym.

Maślan sodu wykazuje także efekt troficzny, przyspieszając procesy regeneracyjne w obrębie jelit, a także hamuje aktywność deacetylazy histonowej (HDAC), enzymu, odpowiedzialnego za pakowanie cząsteczek DNA w ciasne, zwarte struktury zapobiegając jednocześnie ekspresji genów. Warto wiedzieć, że leki hamujące HDAC obecnie stosowane są w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej i zapobieganiu napadom padaczkowym. Niektóre badania wykazały, że maślan sodu może być wykorzystany jako składnik leków przeciwdepresyjnych. To właśnie związek pomiędzy HDAC i maślanem sodu pomaga wyjaśnić, dlaczego zdrowie naszych jelit ma tak duży wpływ na naszą kondycję psychiczną. Jak się okazuje, osoby, cierpiące na poważne zaburzenia depresyjne mają znacząco niższy poziom bakterii, syntezujących maślan sodu w organizmie w porównaniu do osób zdrowych.

Maślan sodu zapewnia również integralność błony śluzowej jelita, chroniąc przed wystąpieniem nieszczelności bariery jelitowej, a więc redukuje ryzyko przedostawania się cząsteczek pożywienia do krwiobiegu. Dzięki takiemu działaniu zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia alergii oraz stanu zapalnego. Ze względu na zdolność poprawy wrażliwości insulinowej, maślan sodu może być stosowany także w profilaktyce nowotworów jelita grubego.

Podsumowując, do głównych korzyści zdrowotnych stosowania maślanu sodu zalicza się:

  • dostarczanie energii do komórek okrężnicy;
  • profilaktykę nowotworów w obrębie okrężnicy i jelit;
  • zwiększenie aktywności mitochondriów;
  • zapobieganie przenikaniu toksyn i cząstek pożywienia przez barierę jelitową;
  • poprawianie wrażliwości insulinowej;
  • pomoc w utrzymaniu prawidłowej wagi;
  • zwalczanie stanów zapalnych w obrębie układu pokarmowego;
  • zapobieganie rozwojowi bakterii chorobotwórczych w jelitach;
  • działanie ochronne na układ nerwowy.

Maślan sodu – działanie

Maślan sodu to substancja, która wykorzystywana jest w różnym celu. Zazwyczaj suplementację stosuje się w stanach zapalnych jelit oraz licznych innych zaburzeń, związanych z funkcjonowaniem układu pokarmowego człowieka.

Maślan sodu na choroby zapalne jelit

Choroby, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego, powodują, że stan zapalny w jelitach utrzymuje się praktycznie cały czas. Wywołuje to szereg dolegliwości, które w dużym stopniu zaburzają komfort życia pacjenta. Zazwyczaj podobne schorzenia mają podłoże genetyczne, jednak czasem ich przyczyna leży w źle prowadzonym rybie życia, a głównie – nieodpowiedniej diecie. Osobom, cierpiącym na powyższe choroby, zaleca się spożywanie dużych ilości błonnika, który ma za zadanie między innymi zwiększyć produkcję kwasu masłowego. Często jednak wciąż jest go zbyt mało, aby złagodzić dolegliwości, związane ze stanem zapalnym jelit, dlatego zaleca się również dodatkowo suplementację maślanem sodu. Substancja ta działa poprzez hamowanie mediatorów zapalanych w jelitach i zmniejszenie ilości i aktywności neutrofilów i makrofagów. Maślan sodu wzmacnia również barierę ochronną nabłonka jelit, sprzyjając jego regeneracji oraz gojeniu ran. Suplementacja maślanem sodu wpływa również na lepsze odżywienie kolonocytów, prowadząc do ich szybszego namnażania i dojrzewania.

Maślan sodu na biegunkę

Maślan sodu w kapsułkach może być stosowany w przypadku biegunek, niezależnie od jej postaci i przyczyny. Substancja ta normalizuje proces wchłaniania wody i sodu w jelitach, i reguluje motorykę jelit. Wykazuje także właściwości ochronne, co ma bardzo duże znaczenie w przypadku, gdy podłoże biegunki jest wirusowe lub bakteryjne. Kwas masłowy sprawia, że patogeny, bytujące w jelicie nie mają tak dużej przyczepności do błony śluzowej, a więc nie mogą się tak szybko rozmnażać. Suplementacja maślanu sodu sprzyja poprawie kondycji flory bakteryjnej w jelitach i produkcji bakterii dobroczynnych, które są antagonistami bakterii chorobotwórczych, takich jak Salmonella, czy E.coli.

Suplementacja maślanu sodu a IBS

IBS, czyli zespół jelita drażliwego to przypadłość, której przyczyny wciąż są badane. Dolegliwości, związane z tym schorzeniem, spowodowane są zaburzeniami motoryki jelit i mogą charakteryzować się:

  • biegunką;
  • zaparciami;
  • biegunką i zaparciami, występującymi naprzemiennie.

IBS to choroba, którą trudno jest jednoznacznie stwierdzić, ponieważ u pacjenta nie występują anatomiczne zmiany w obrębie jelit, a jednak cierpi on na dolegliwości taki jak:

  • częste bóle brzucha;
  • wzdęcia;
  • nagromadzenie gazów w jelitach;
  • luźne stolce;
  • nieregularne rytmy wypróżnień.

Zespół jelita drażliwego może mieć podłoże psychosomatyczne i być związany ze stresem. Nieprzyjemne objawy, które mogą pojawić się w najmniej spodziewanym momencie, sprawiają, że osoba chora redukuje swoją dietę i często nie przyjmuje odpowiedniej ilości błonnika. W konsekwencji zmniejsza się produkcja kwasu masłowego u osoby chorej oraz osłabia kondycja flory bakteryjnej jelit, co może prowadzić do stanów zapalnych i dalszych zaburzeń w obrębie przewodu pokarmowego.

Stawiając na suplementację maślanem sodu u osoby, cierpiącej na IBS, można wspomóc kondycję jelit i zwiększyć ich ochronę. Przyspieszy to regenerację nabłonka jelit i może zmniejszyć nieprzyjemne dolegliwości, związane z chorobą, tym samym poprawiając komfort i wpływając na lepsze samopoczucie pacjenta.

Maślan sodu w profilaktyce nowotworów dolnego docinka układu pokarmowego

Badania wykazują, iż kwas masłowy ma wpływ na obumieranie zmutowanych komórek nowotworowych w przypadku raka jelita grubego i raka okrężnicy, i aktywizuje rozmnażanie się nowych kolonocytów. Zjawisko to nazywane jest „paradoksem maślanu”. Skąd taka nazwa? Otóż kwas masłowy to jedyne krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które są w stanie w taki sposób zadziałać na komórki jelit.

Maślan sodu w kapsułkach może więc być stosowany w przypadku zachorowania na powyższe nowotwory, ale zaleca się go także w profilaktyce u osób, które zagrożone są tego typu chorobami. Specyficzne działanie na układ pokarmowy tej substancji sprawia, że ma ona duże znaczenie dla samopoczucia osób, cierpiących na różnego rodzaju zaburzenia, związane między innymi z motoryką jelit. Stany zapalne jelit oraz schorzenia z nimi związane, takie jak IBS, wielokrotnie oddziałują także na psychikę człowieka. Dowiedziony związek pomiędzy maślanem sodu, a HDAC, który opisany był we wcześniejszym akapicie, pozwala twierdzić, iż maślan sodu może poprawić nie tylko kondycję fizyczną pacjenta, zapewniając mu lepsze samopoczucie i redukując dolegliwości w obrębie brzucha, ale także na jego kondycję psychiczną.

Maślan sodu – występowanie w pożywieniu

Maślan sodu możemy dostarczać organizmowi także z zewnątrz, stosując odpowiednią dietę. Sporą zawartość kwasu masłowego mają produkty mleczne, przede wszystkim masło. To właśnie od masła kwas masłowy wziął swoją nazwę, gdyż jego poziom w tym produkcie spożywczym jest wysoki i zawiera ok. 3-4% maślanu w formie tributyryny. Pewne ilości kwasu masłowego zawarte są również w olejach roślinnych.
Kwas masłowy stanowi też produkt końcowy fermentacji węglowodanów przez mikroorganizmy jelita. Jego produkcja przebiega na drodze fermentacji błonnika pokarmowego. Błonnik stanowi składnik, który nie podlega trawieniu i wchłanianiu, przechodzi natomiast przez światło jelita. Kiedy dociera do jelita grubego, ulega fermentacji z udziałem bakterii, takich jak: Clostridum, Eubacterium czy Fusobacterium. Spożywanie produktów bogatych w błonnik, może więc stymulować produkcję kwasu mlekowego w organizmie. Ogólnie można zauważyć związek pomiędzy spożywaniem błonnika, a zwiększeniem produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych syntezowanych przez układ pokarmowy.

Warto wiedzieć, że nie wszystkie produkty pochodzenia roślinnego przyczynią się do zwiększenia poziomu maślanu sodu w organizmie. Dieta bogata w owoce i skrobię, owszem, wiąże się z podniesieniem poziomu produkcji tego składnika, jednak otręby pszenne, charakteryzujące się niską zawartością skrobi, nie wpłyną na zwiększenie poziomu tej substancji.

Niektóre produkty żywieniowe mogą wpłynąć na intensyfikację produkcji maślanu sodu. Są to między innymi:

  • produkty bogate w inulinę, takie jak: karczochy, czosnek, por, cebula, szparagi;
  • produkty bogate w fruktooligosacharydy (FOS): owoce i warzywa;
  • produkty bogate w skrobię oporną: ziemniaki, zielone banany, gotowany i schłodzony ryż;
  • otręby owsiane;
  • Arabinoksylan;
  • Guma guar;
  • Arabinogalaktan;
  • Mąki ze skrobi kukurydzianej, ziemniaczanej lub babki lancetowatej.

W niektórych stanach chorobowych spożywanie dużej ilości błonnika nie jest wskazane. W takich przypadkach warto rozważyć stosowanie suplementów z maślanem sodu.

Maślan sodu – zastosowanie

Maślan sodu, dostępny w kapsułkach, opartych na nowych technologiach, znalazł zastosowanie w leczeniu takich schorzeń, jak:

  • zaburzenia czynności jelit;
  • choroby zapalne błony śluzowej żołądka i jelit, między innymi nieswoiste zapalenie jelit, biegunki o różnym podłożu, wzdęcia, przewlekłe zaparcia;
  • zaburzenia flory jelitowej;
  • niedobory krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, występujące często u pacjentów po leczeniu przeciwnowotworowym;
  • stany zapalne jelit po radioterapii;
  • owrzodzenia żołądka;
  • zakażenia jelit oraz inne zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Kiedy warto zdecydować się na suplementację maślanu sodu? Wskazania do stosowania

Maślan sodu może być stosowany w różnego rodzaju zaburzeniach przewodu pokarmowego. Wykazuje skuteczność w przypadku biegunek, ponieważ oddziałuje na procesy wchłaniania wody w jelicie grubym na drodze biernej dyfuzji. Trwają badania nad udziałem maślanu sodu w profilaktyce raka jelita grubego. Zaleca się więc jego stosowanie osobom, które mogą być na ten typ nowotworu narażone. Wśród grupy ryzyka wyróżniamy:

  • osoby palące papierosy;
  • osoby otyłe;
  • stosujących dietę ubogą w błonnik;
  • prowadzących siedzący tryb życia.

Suplementy z maślanem sodu zalecane są także osobo, cierpiącym na poniższe dolegliwości:

  • wzdęcia;
  • bóle brzucha;
  • zaparcia;
  • biegunki;
  • nieswoiste choroby jelit;
  • choroby uchyłkowe jelit;
  • zespół jelita drażliwego.

Po suplementy z maślanem sodu warto sięgnąć także przy antybiotykoterapii. Antybiotyki zaburzają florę bakteryjną jelit i niszczą zdrowe bakterie jelitowe. Zadaniem maślanu sodu jest ochrona jelit przed działaniem antybiotyków. O suplementacji warto pomyśleć także przy prowadzeniu diety bogatej w błonnik, zwłaszcza gdy, ze względów zdrowotnych, nie można zwiększyć zawartości błonnika w jadłospisie. Kolejne wskazania to: stany po operacji jelit, stany zapalne jelit po chemioterapii lub radioterapii.

Maślan sodu – przeciwwskazania

Suplementy z maślanem sodu uważane są za bezpieczne i przyjmowane w odpowiedniej dawce nie powinny powodować skutków ubocznych. Nie zaleca się spożywania takich preparatów w przypadku uczulenia na kwas masłowy lub nadwrażliwości na substancje pomocnicze, występujące w danym preparacie. Nie należy stosować suplementów w kapsułkach w przypadku zaburzeń połykania. Suplementy z maślanem sodu nie są zalecane także dla dzieci.

Maślan sodu nie jest przeznaczony do stosowania pozajelitowego oraz uzupełniania diety osób zdrowych, u których nie występują żadne z wymienionych wcześniej dolegliwości. Suplementacja powinna być stosowana jedynie jako dodatek do diety i nie może stanowić jej zamiennika.

W celu uniknięcia jakichkolwiek działań niepożądanych, związanych z przyjmowaniem suplementów diety z maślanem sodu, należy poinformować lekarza lub farmaceutę o wszystkich przyjmowanych aktualnie lekach. Kobiety w ciąży i karmiące piersią przed zastosowaniem leku powinny poradzić się lekarza. Raczej nie zaleca się stosowania maślanu sodu u matek karmiących i pań w ciąży.

Maślan sodu – dawkowanie

Ogólna dawka maślanu sodu, wykorzystywana w badaniach wynosi 150-300 mg na dobę. I takie właśnie jest najczęściej zalecane dawkowanie u osób dorosłych.

Mimo wszystko ustalenie optymalnej dawki maślanu sodu dla indywidualnej osoby nie jest rzeczą łatwą, ponieważ wchłanianie substancji zależne jest od wielu czynników. Znaczenie ma tutaj wysoka lepkość treści jelitowej, kondycja biofilmu bakteryjnego, jednolitość warstwy śluzu na powierzchni błony śluzowej czy też sama szybkość wchłaniania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Z tych względów trudne jest określenie stosowanej dawki maślanu sodu dla danej osoby, dlatego stosuje się dozy, zalecane w wyżej wymienionych ilościach.

Maślan sodu najlepiej przyjmować wraz z jednym z głównych posiłków, najlepiej ze śniadaniem lub kolacją. Można też dzienną dawkę maślanu sodu rozdzielić na dwie porcje i przyjmować dwa razy dziennie.

Ile kosztuje maślan sodu? Cena

Suplementy diety z maślanem sodu sprzedawane są w postaci kapsułek, wyprodukowanych za pomocą nowoczesnych technologii, dzięki którym substancja utrzymuje trwałość i ma szansę całkiem się wchłonąć oraz dotrzeć do miejsc, które najbardziej jej potrzebują. Preparaty z tym składnikiem nie są drogie, jednak ostateczna cena zależy od wagi opakowania oraz producenta. Zazwyczaj jest to koszt od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych za opakowanie.

Maślan sodu w suplementach kupimy w większość i aptek, zarówno tych stacjonarnych, jak i internetowych. Takie preparaty pojawiają się również w wielu sklepach z suplementami diety i odżywkami dla sportowców.

Maślan sodu – podsumowanie

Maślan sodu to substancja, która wykorzystywana jest głównie w stanach zapalanych jelit. Składnik ten zaliczany jest do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, wytwarzanych przez człowieka samodzielnie. Istnieją jednak sytuacje, gdy produkcja maślanu sodu może nie wystarczyć, aby prawidłowo ochronić jelita. W niektórych stanach chorobowych oraz przy dolegliwościach, związanych z układem pokarmowym, zaleca się suplementację maślanu sodu.

Maślan sodu nazywany jest kwasem masłowym, jednak substancja zawarta w kapsułkach, charakteryzuje się lepszą stabilnością i pozbawiona jest nieprzyjemnego zapachu. Na rozszerzenie produkcji preparatów z maślanem sodu pozwoliła nowoczesna technologia, umożliwiająca tworzenie mikrogranulek, dzięki którym maślan sodu może być lepiej wchłaniany przez organizm.

Inne dane na temat maślanu sodu w tym badania dostępne są pod adresem https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sodium-butyrate pod którym udostępniono też inne właściwości.

Alicja Król

✓ Zweryfikowany
Alicja Król

Absolwentka medycyny w zawodzie dietetyki. Dietetyka i zdrowe jedzenie nie jest mi obce. Trening personalny w temacie odchudzania i układania jadłospisów to jest to co lubię. Publikuję aktualne recenzje i opinie opublikowane na różnych forum i portalach społecznościowych.

Autorem artykułu jest Alicja Król

Absolwentka medycyny w zawodzie dietetyki. Dietetyka i zdrowe jedzenie nie jest mi obce. Trening personalny w temacie odchudzania i układania jadłospisów to jest to co lubię. Publikuję aktualne recenzje i opinie opublikowane na różnych forum i portalach społecznościowych.

✓ Zweryfikowany

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *