Dobre bakterie a wzdęcia. Jakie probiotyki mogą pomóc?

W przewodzie pokarmowym ludzi żyją dziesiątki milionów symbiotycznych bakterii. Szacuje się, że ich liczba może być taka sama lub przewyższać liczbę komórek ciała! Obecność tych mikroorganizmów nie jest obojętna dla naszego zdrowia, a wahania składu mikrobioty jelitowej lub zaburzenia jej pracy mogą skutkować wzdęciami i innymi dolegliwościami. Jak dbać o florę jelitową? [1]

Mikrobiota jelitowa – jaka jest jej rola?

Bakterie jelitowe pełnią ważną rolę w walce z patogenami, które dostają się do przewodu pokarmowego wraz z pokarmem. Stymulują one komórki jelit do wytwarzania przeciwciał i antybakteryjnych białek, co zapobiega rozwojowi i namnażaniu drobnoustrojów.

Symbiotyczne bakterie syntezują witaminę B12 oraz witaminę K, które nie są wytwarzane przez komórki ludzkiego ciała. Nie są to co prawda ilości, które mogłyby zapewniać dzienne zapotrzebowanie, ale z pewnością jest to pewna forma wspomagania. Dodatkowo bakterie flory jelitowej ułatwiają przyswajanie minerałów takich jak magnez, wapń czy żelazo.

Mikrobiota jelitowa bierze udział w trawieniu resztek pokarmowych, których ludzkie enzymy nie są w stanie rozłożyć do prostych substancji odżywczych. Bakterie przeprowadzają proces fermentacji, dzięki czemu niestrawione pokarmy są rozkładane do prostych związków. Z jednej strony stanowi to pożywkę dla bakterii, a z drugiej – dostarcza ludzkiemu organizmowi łatwo przyswajalne substancje, które szybko wchłaniają się do krwi. Produktami ubocznymi fermenatacji są gazy, które przy sprawnie działającym przewodzie pokarmowym są szybko i sprawnie usuwane pod postacią wiatrów.

Zaburzenia mikrobioty a wzdęcia

Do czynników zaburzających skład flory jelitowej należy nieodpowiednia dieta (uboga w błonnik pokarmowy), choroby jelit oraz stosowanie antybiotyków. Zmniejszenie ilości „dobrych bakterii” i wzrost patogenów pogarsza funkcjonowanie układu trawiennego. Dochodzi wówczas do zalegania resztek pokarmowych w jelitach, a także do uporczywych wzdęć, powodujących dyskomfort lub nawet ból w jamie brzusznej.

Stan, w którym skład bakteryjny flory jelitowej jest zaburzony, nazywamy dysbiozą. Występuje ona np. w zespole jelita drażliwego i przeroście bakteryjnym jelita cienkiego. Nadmiar „złych bakterii” prowadzi do nieprawidłowo nadmiernej fermentacji w świetle jelita. Powstaje dużo gazów, których wydalanie jest utrudnione.

Podczas zażywania antybiotyków leczymy organizm z chorób bakteryjnych. Niestety większość tego typu medykamentów zaburza skład mikrobioty jelitowej, która nie może wspomagać naszego układu pokarmowego i trawiennego w sprawnym rozkładzie pokarmów. Zaleganie resztek pokarmowych w jelitach sprzyja wzdęciom.

Probiotyki – remedium na problemy ze wzdęciami?

Jeśli doskwierają Ci wzdęcia i doszło u Ciebie do zaburzeń w składzie flory jelitowej, możesz sięgnąć po pomoc z apteki. Zapytaj farmaceutę o probiotyki. Są to żywe mikroorganizmy, które zamknięte są w kapsułkach do połknięcia. Aby dany mikroorganizm mógł zostać probiotykiem, musi przejść wiele badań potwierdzających jego skuteczność, bezpieczeństwo i odporność na trudne warunki panujące w przewodzie pokarmowym. W aptecznych wyrobach zamknięte są szczepy bakterii z rodzaju Lactobacillus, Saccharomyces lub Bifidobacterium. Na rynku dostępne są też preparaty, które są kompozycją kilku szczepów probiotycznych w jednej kapsułce. [2], [3]

Czas trwania terapii probiotykami zależy od wskazań. W przypadku stosowania probiotyków towarzyszącemu antybiotykoterapii „dobre bakterie” należy przyjmować przez cały czas trwania leczenia przeciwdrobnoustrojowego oraz przez pewien czas po nim (zazwyczaj 7 dni). W przypadku stosowania probiotyków jako element terapii chorób jelit postępowanie zostanie ustalone przez Twojego lekarza.

Walka ze wzdęciami – dodatkowe zalecenia

W przypadku wzdęć dobrze sprawdzi się łączenie kilku metod i próba opanowania problemu wielotorowo. Możesz np. wypróbować masaże brzucha. Rytmiczne przesuwanie dłoni po powłokach brzucha zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara może pomóc wprawić Twoje jelita w ruch. Pij ziołowe herbatki z mięty pieprzowej i kopru włoskiego – wykazują one działanie wiatropędne. Zaopatrz się w preparat na wzdęcia zawierający symetykon. Ta substancja lecznicza rozbija duże pęcherzyki gazu uwięzionego w przewodzie pokarmowym i uwalnia brzuch od wzdęć.

Pamiętaj również o dobrych nawykach dietetycznych. Ogranicz spożywanie pokarmów o potencjale wzdymającym, czyli np. roślin strączkowych, cebuli, kapustowatych oraz słodkich i gazowanych napojów. Jedz duże ilości błonnika pokarmowego. Pamiętaj o wypijaniu minimum 2 l wody dziennie. Mikrobiotę jelit możesz wspierać, jedząc kiszonki i przetwory mleczne tj. kefiry i jogurty.

Bibliografia

[1]       R. Sender, S. Fuchs, i R. Milo, „Revised estimates for the number of human and bacteria cells in the body”. bioRxiv, s. 036103, 6 styczeń 2016. doi: 10.1101/036103.

[2]       A. Kaźmierska, „Probiotyki – recepta na zdrowie?”, Kosmos, t. 63, nr 3, Art. nr 3, 2014.

[3]       vitadmin, „Probiotyki – praktyczny przewodnik w pigułce”, VitaImmun. Dostęp: 2 luty 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.vitaimmun.pl/probiotyki-praktyczny-przewodnik-w-pigulce-czyli-jasna-i-ciemna-strona-bakterii-probiotycznych/