Rokitnik – Opinie i właściwości. Cena i gdzie kupić?

Rokitnik to roślina, która znana była już w starożytności. Według chińskiego przysłowia systematyczne spożywanie rokitnika miało uzdrawiać krew. W Polsce jego popularność wciąż rośnie, aczkolwiek w dalszym ciągu niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak wiele właściwości odżywczych ma ta roślina. Ten niepozorny krzew kryje w sobie wiele substancji, które mogą korzystnie wpłynąć na zdrowie. Dzięki dużej wartości odżywczej rokitnik znalazł swoje zastosowanie zarówno w lecznictwie, jak i kosmetologii.

Rokitnik – charakterystyka

Rokitnik pospolity (Hippophae rhamnoides L.) to krzew ozdobny, uprawiany głównie amatorsko lub w celach leczniczych. Roślina ta należy do rodziny oliwkowatych i już w starożytności znana była jako dobry środek, stosowany w leczeniu ran oraz wielu ówczesnych schorzeń. O jego popularności w dawnych czasach świadczą wyniki wykopalisk archeologicznych, prowadzonych w różnych miejscach świata, także na terenach dawnych imperiów. Historię rokitnika tworzą również przekazywane z pokolenia na pokolenie opowieści i legendy, w których niejednokrotnie można znaleźć informacje o tym cudownym krzewie. Do dzisiaj dostępnych jest wiele opracowań, dotyczących zastosowania i właściwości leczniczych rokitnika. Choć w Polsce roślina ta znana jest od dawna, na jakiś czas odeszła w zapomnienie, jednak w ostatnich latach znów wróciła do łask, dzięki czemu coraz częściej możemy spotkać produkty na bazie rokitnika i wykorzystać je w celach zdrowotnych. Niezwykłe właściwości rokitnika w medycynie naturalnej stosowane były między innymi w celu zwiększenia odporności organizmu ludzkiego na różne choroby, jak również do ich leczenia. Produkty z rokitnika stosowano także w żywieniu zwierząt, aby poprawić ich kondycję zdrowotną.

Krótko o historii rokitnika

Krzew rokitnika znany jest od tysięcy lat. Najwcześniejsze wzmianki o tej roślinie pochodzą ze starożytnych pism tybetańskich. Właściwości rokitnika zostały docenione przez uzdrowicieli z różnych miejsc świata, którzy stosowali jego owoce w celach wzmacniania odporności i leczenia u ludzi i zwierząt. Do Europy rokitnik został sprowadzony przez Aleksandra Wielkiego. Podczas jednej z wypraw jego wojownicy zauważyli, iż konie spożywają coś, przypominającego jagody, i że to pożywienie pozytywnie wpływa na ich kondycję zdrowotną. Postanowili sami spróbować tej ciekawej rośliny i w taki sposób odkryli jej właściwości na ludzki organizm. Od tego czasu rokitnik wykorzystywany był w medycynie bardzo często, choć na przestrzeni lat bywał zapominany i na nowo przywracany. Ostatni jego powrót do chwały miał miejsce w latach 80 XX wieku, po wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu, gdyż okazało się, że może zmniejszać skutki choroby popromiennej oraz działa leczniczo na poparzenia. Od tego czasu, po dziś dzień, rokitnik zdobywa coraz większą popularność i coraz częściej słyszy się o tym, że ktoś wybiera go w celach profilaktycznych i prozdrowotnych.

Jak wygląda rokitnik?

Jest to dość wysoki, kolczasty krzew, który tworzy rozległe gąszcze. Zakwita wiosną, wypuszczając drobne, żółte kwiatki, które są „przytulone” do gałązek. Jego liście są długie i wąskie, z wierzchu mają kolor oliwkowozielony, a pod spodem srebrzysty. Najpiękniej rokitnik wygląda w momencie, gdy na gałęziach pojawiają się złociste owoce, które mogą utrzymywać się na roślinie przez całą zimę.

Warto zaznaczyć, iż rokitnik to roślina częściowo chroniona. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku, rokitnik zwyczajny znalazł się na liście gatunków roślin dziko występujących, objętych częściową ochroną. W Polsce rokitnik rośnie dziko wzdłuż linii brzegowej Bałtyku oraz w Pieninach. W tych miejscach nie można jednak zbierać jego owoców. Legalnie można to robić tylko z krzewów uprawnych.

Rokitnik – właściwości

Rokitnik to roślina, charakteryzująca się odżywczym składem, który sprawia, że ma ona mnóstwo właściwości zdrowotnych. W składzie rokitnika znajdziemy takie substancje jak:

• antyoksydanty;
• flawonoidy;
• aminokwasy;
• nienasycone kwasy tłuszczowe;
• minerały: potas, żelazo, fosfor, mangan, bor, wapń, krzem;
• witaminy: A,C,D,E,K,PP, witaminy z grupy B;
• prowitaminy.

Antyoksydanty

Antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze, to związki chemiczne, występujące w przyrodzie i charakteryzujące się wieloma właściwościami zdrowotnymi. Wśród ich dobroczynnego działania wyróżnia się między innymi zmniejszenie ryzyka cukrzycy i chorób serca, a także spowalnianie procesów starzenia organizmu poprzez neutralizację nadmiaru wolnych rodników. To samo działanie może sprzyjać także redukcji ryzyka rozwoju nowotworów.

Flawonoidy

Flawonoidy to związki, które także wykazują działanie antyoksydacyjne. Oznacza to, że biorą udział w zwalczaniu wolnych rodników oraz redukcji uszkodzeń, związanych ze stresem oksydacyjnym. Wiele flawonoidów wykazuje aktywność przeciwalergiczną i przeciwzapalną. Związki te znane są także ze swoich właściwości przeciwmiażdżycowych i przeciwcukrzycowych, a dodatkowo działają moczopędnie i wykazują zastosowanie w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera.

Aminokwasy

Są to związki organiczne, pełniące wiele funkcji w organizmie. Wyróżniamy aminokwasy endogenne, takie, które organizm człowieka syntezuje samodzielnie oraz aminokwasy egzogenne, których nie ma możliwości wytwarzać i trzeba dostarczać je z zewnątrz. Aminokwasy potrzebne są do prawidłowego przebiegu wielu procesów życiowych, takich jak budowa białek oraz synteza hormonów czy neuroprzekaźników. Wśród właściwości poszczególnych aminokwasów, wyróżniamy ogólną poprawę sprawności fizycznej wraz z działaniem na zdrowy wzrost mięśni, poprawę nastroju i snu oraz wpływ na funkcje immunologiczne organizmu.

Nienasycone kwasy tłuszczowe

Ich zawartość stanowi ważny składnik oleju z rokitnika. Nienasycone kwasy tłuszczowe pełnią w ciele człowieka wiele istotnych funkcji. Są składnikiem tkanki mózgowej, siatkówki oraz komórek nerwowych. Wykazują działanie przeciwmiażdżycowe, obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poprawiają działanie układu krążenia oraz funkcjonowanie układu odpornościowego.

Witaminy i minerały

Witaminy oraz minerały to związki, które poprawiają ogólną kondycję organizmu. Ich duża zawartość w rokitniku sprawia, że jest to substancja pełnowartościowa, która zadziała prozdrowotnie, uzupełniając niedobory ważnych składników i wpływając na poprawne funkcjonowanie różnych procesów w ciele. Witaminy i minerały wzmacniają organizm i zapewniają mu lepszą odporność na stres oraz drobnoustroje, redukując więc ryzyko infekcji i zapewniając sprawniejsze działanie komórek. Ważne witaminy z grupy B wpływają na poprawne funkcjonowanie układu nerwowego, witamina A wzmacnia narząd wzroku, a witamina E jest silnym antyoksydantem.

Do celów leczniczych i pielęgnacyjnych wykorzystuje się owoce rokitnika, liście oraz olej z pulpy owoców lub nasion.

Oleje z rokitnika różnią się między sobą zawartością kwasów tłuszczowych, karotenoidów, fitosteroli, czy witaminy E.

Owoce rokitnika charakteryzują się kwaśnym smakiem, a zapachem nieco przypominają ananas (dlatego rokitnik nazywany jest także rosyjskim ananasem). Owoce zbierane są od sierpnia do października. W tych miesiącach sprawdzają się w kuchni, między innymi do przetworów, np. soków, dżemów, konfitur.

Owoce rokitnika znane są przede wszystkim z ilości witaminy C, jaką zawierają. Zajmują one pod tym względem bowiem drugą pozycję na liście wszystkich owoców i ustępują tylko dzikiej róży.
Oczywiście zawartość kwasu askorbinowego w owocach rokitnika może być różna i zależy od miejsca występowania rośliny:

• owoce rokitnika rosnące na wybrzeżach mórz oraz w parkach i ogrodach zawierają średnio 200-250 mg witaminy C w 100 g.;
• owoce rosnące na obszarach gór w Środkowej Europie zawierają aż 405-1100 mg kwasu askorbinowego.

Bogaty skład rokitnika sprawia, że stanowi on produkt idealny do stosowania w profilaktyce przeziębień oraz różnych chorób. Roślina ta może być podawana zarówno dorosłym, jak i (w odpowiednich dawkach) dzieciom. Z rokitnika można też tworzyć pełnowartościową paszę dla zwierząt.

Rokitnik – działanie

Działanie rokitnika na organizm człowieka jest bardzo szerokie. Zawarte w nim składniki odżywcze oraz duże ilości witaminy C sprawiają, że można go przyjmować zarówno w celach profilaktycznych, jak i wspomagająco w leczeniu wielu chorób.

Rokitnik wspomaga serce

Dzięki dużej zawartości witaminy C oraz witaminy E i steroli roślinnych rokitnik wykazuje zdolność obniżania „złego” cholesterolu LDL, sprzyjającego powstawaniu zmian miażdżycowych, co może też przerodzić się w inne schorzenia, takie jak:

• choroba niedokrwienna serca;
• udar mózgu;
• zawał serca.

Zawarty w rokitniku kwas askorbinowy bierze udział w obniżaniu ciśnienia krwi, jeżeli jest ono podwyższone. Podobne właściwości wykazuje potas, będący jednym ze składników owoców rokitnika.

Systematyczne spożywanie owoców i ekstraktów z rokitnika może zapobiegać krwawieniom. Działanie to uwarunkowane zostało zawartością witaminy K, niezbędnej do produkcji protrombiny, która odgrywa istotną rolę w krzepnięciu krwi. Rokitnik zawiera więcej witaminy K, niż znane z jej zawartości owoce, taki jak czarna porzeczka, jarzębina czy aronia.

Rokitnik jest więc polecany między innymi osobom, zmagającym się z problemami z krzepnięciem krwi, jak również, cierpiącym na nadciśnienie tętnicze. Roślina ta sprzyja również profilaktyce nadciśnienia i związanych z nim chorób.

Olej z rokitnika na wrzody i zgagę

Osobom, cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy oraz tym, u których często pojawia się zgaga, zaleca się stosowanie oleju z rokitnika. Substancja ta stosowana jest w oficjalnym leczeniu w wielu rosyjskich szpitalach, gdzie olej z rokitnika podaje się pacjentom, właśnie zmagającym się z wrzodami.

Rokitnik przyczynia się do zmniejszenia dolegliwości bólowych i sprzyja gojeniu się wrzodów. Na tego typu schorzenia zaleca się stosować 0,5 łyżeczki oleju rokitnikowego 3 razy dziennie na ok. 30 minut przed posiłkiem. Mimo iż właściwości oleju z rokitnika w leczeniu wrzodów są dość znane, zaleca się, aby przed rozpoczęciem przyjmowania go przy takich dolegliwościach, skontaktować się z lekarzem.

Ciekawostką jest też, że w medycynie naturalnej olej z rokitnika bywa stosowany w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom promieni rentgenowskich oraz toksycznemu działaniu niektórych lekarstw. Rokitnik zawiera bowiem kwasy organiczne, które wykazują takie właśnie właściwości. W Rosji olej z rokitnika podawano astronautom w celu ochrony przed promieniowaniem.

Rokitnik na reumatoidalne zapalenie stawów

Rokitnik charakteryzuje się zawartością betakarotenu oraz flawonoidów, które wykazują działanie przeciwzapalne. Roślina ta może więc być wykorzystywana w stanach zapalnych:

• układu pokarmowego;
• śluzówki i dziąseł;
• reumatoidalnego zapalenia stawów.

Zawarte w rokitniku substancje mogą łagodzić dolegliwości, związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów, takie jak: ból, sztywnienie, ograniczenie ruchomości stawów.

Rokitnik na problemy ze skórą

W celu przyspieszenia gojenia zmian skórnych, między innymi w przypadku oparzeń, odmrożeń czy odleżyn, wykorzystuje się napary z liści oraz olej z rokitnika. To właśnie tak stosuje się także rokitnik w przypadku, gdy chcemy zredukować uszkodzenia skóry, powstałe w wyniku promieniowania słonecznego i rentgenowskiego. Napary można stosować także przy grzybicy oraz w trudno gojących się ranach. W niektórych krajach rokitnik uznawany jest za dobry środek na uszkodzenia skóry, wynikające z promieniowania jądrowego. To właśnie po wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu, rokitnik znów stał się popularny, gdyż okazało się, że pomaga on w redukowaniu skutków promieniowania.

Rokitnik w kosmetyce

Krzew rokitnika, ze względu na swoje bogate właściwości, stał się popularny także w przemyśle kosmetycznym. Ze względu na wysoką zawartość beta-karotenu, może być wykorzystany jako naturalny pomarańczowy barwnik, który stosowany jest do wszelkiego rodzaju kosmetyków, np. do płukanek koloryzujących włosy czy samoopalaczy.

Olej z rokitnika stanowi składnik niektórych szamponów i odżywek do włosów. Zawiera on wysokie stężenie polifenoli oraz witamin i minerałów, które wpływają na wzmocnienie i zwiększenie elastyczności kosmyków. Preparaty do włosów zawierające ekstrakty z rokitnika stosuje się także w celu zwalczania łupieżu oraz pomocniczo przy nadmiernym wypadaniu włosów. Olej z rokitnika wykazuje właściwości, wspomagające wzrost włosów, może więc być stosowany także dla zgęstnienia fryzury.

Rokitnik jako dodatek do kremów do skóry pełni rolę składnika, zapewniającego nawilżenie i skuteczną pielęgnację skóry suchej, starzejącej się. W preparatach do opalania pomaga chronić przed szkodliwym działaniem promieni UVA i UVB.

Kremy z rokitnikiem charakteryzują się żółtawym odcieniem, jednak po otwarciu i długotrwałym stosowaniu, mogą utracić swoją barwę. Jest to związane z naturalnym procesem utleniania i nie ma wpływu na właściwości kremu.

Rokitnik – przeciwwskazania

Choć rokitnik to substancja naturalna i ma raczej bezpieczne działanie na organizm, przeciwwskazaniem do jej stosowania są:

• stany zapalne trzustki i wątroby;
• ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego;
• kamica żółciowa;
• kamica nerkowa i inne schorzenia nerek.

Zastosowanie rokitnika – jaki suplement wybrać?

Rokitnik to bardzo ciekawa roślina, która zachowuje wszystkie swoje zdrowotne właściwości niezależnie od postaci. Dzięki temu każda forma preparatu z rokitnikiem będzie dobra i trudno jest wskazać najlepszy sposób suplementacji. Wiele osób twierdzi, że warto postawić na nalewki z rokitnika, które charakteryzują się wyjątkowo dobrym smakiem.

Rokitnik w postaci soku można podawać także dzieciom. Taki napój wyróżnia się przyjemnym smakiem, często lubianym przez maluchów, można więc podawać im coś smacznego i pożywnego zarazem.

Przetwory z rokitnika zyskały uznanie dietetyków, którzy zalecają wdrożyć je do diety ze względu na silne właściwości odżywcze. Jeżeli chcemy uzupełnić swój jadłospis w cenne minerały i przeciwutleniacze, warto pomyśleć o systematycznym spożywaniu produktów z rokitnikiem.

Komu polecane są produkty z rokitnikiem?

Suplementy diety z rokitnikiem zalecane są szczególnie przy niedoborach witaminy C. Ze względu na dużą zawartość kwasu askorbinowego w rokitniku, spożywanie owoców lub soku z rośliny, może stanowić idealną formę uzupełnienia tej cennej witaminy.

Według Specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, zapotrzebowania na witaminę C wynosi średnio:

• 40 – 50 mg dziennie u dzieci;
• 75 mg na dobę u kobiet;
• 90 mg dziennie u mężczyzn.

Wśród dolegliwości, w których istnieje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C, wyróżniamy:

• zaburzenia apetytu;
• skłonność do występowania siniaków;
• częste infekcje;
• rozpulchnione, krwawiące dziąsła;
• bóle mięśni i stawów;
• problemy z gojeniem się ran.

W okresie jesienno-zimowym rokitnik często stosowany jest w celach wzmocnienia odporności i zmniejszenia podatności na wirusy.

Warto wiedzieć, że witamina C zawarta w owocach rokitnika wyróżnia się dużą trwałością, gdyż nie rozkłada się w procesie przetwarzania i przechowywania. Dzieje się tak dlatego, że w rokitniku nie ma enzymu o nazwie askorbinaza, który rozkłada kwas askorbinowy.

Cena rokitnik

Cena produktów z rokitnikiem może się różnić w zależności od wielu czynników. Pierwszym z nich jest postać, gdyż w sprzedaży mamy nie tylko kapsułki czy sproszkowane nasiona rokitnika, ale także sok z rokitnika, jak również różnego rodzaju konfitury czy dżemy. Zazwyczaj owoce są tańsze od soku, który w wersji eko może kosztować od kilkudziesięciu nawet do ponad stu złotych za 500 ml.

Gdzie kupić rokitnik?

Rokitnik aktualnie cieszy się dość dużą popularnością, dlatego suplementy z jego zawartością, jak również owoce rokitnika czy sok z rokitnika kupimy w większości sklepów z żywnością ekologiczną. Coraz częściej w sieciowych marketach pojawiają się tzw. zdrowe półki i tam również mogą pojawić się różne przetwory z rokitnikiem. Ten zdrowotny składnik dostępny jest oczywiście również w aptekach, zarówno stacjonarnych, jak i internetowych oraz w sklepach z suplementami diety.

Rokitnik – podsumowanie

Rokitnik to ozdobny krzew, którego owoce charakteryzują się dużą wartością odżywczą. Choć roślina ta znana jest od wieków, na przestrzeni lat była zapominana i ponownie powracała do łask. Ostatnio została spopularyzowana na nowo w latach 80 XX wieku, kiedy to doszło do eksplozji elektrowni w Czarnobylu. Okazało się bowiem, że jedną z jej właściwości jest redukcja uszkodzeń, spowodowanych promieniowaniem. W dzisiejszych czasach produkty z rokitnikiem stosowane są głównie w przypadkach niedoborów witaminy C, jak również w celu poprawy odporności i ochrony przed infekcjami. Rokitnik jest o tyle dobry, że niezależnie od jego postaci i sposobu przetworzenia, zachowuje pełnię swoich właściwości. Wśród produktów z rokitnikiem najpopularniejszy jest sok z rokitnika, znaleźć można jednak także suplementy z ekstraktem z rokitnika, suszone owoce, jak również dżemy czy konfitury z tym składnikiem. Warto pomyśleć o wdrożeniu do diety rokitnika w dowolnej postaci, chcąc poprawić swoją kondycję zdrowotną. Inne dane na temat rokitnika udostępnione zostały pod adresem https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-765/sea-buckthorn oraz na https://www.healthline.com/nutrition/sea-buckthorn-oil pod którym dostępne są badania.