L-tyrozyna – Działanie i opinie. Dawkowanie oraz właściwości

L-tyrozyna to aminokwas aromatyczny, który niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Substancja ta stanowi prekursor wielu ważnych związków aktywnych biologicznie i bierze udział w różnych procesach metabolicznych.

Tyrozyna zaliczana jest do grupy aminokwasów, wykazujących zdolność przenikania bariery krew – mózg, dzięki czemu może być przekształcana w neuroprzekaźnik, który wpływa na fizjologię mózgu oraz samopoczucie. Tyrozyna jest aminokwasem endogennym, czyli takim, który organizm człowieka syntezuje samodzielnie. Choć jest ona także dostępna w wielu produktach spożywczych, skąd można ją dostarczać, wiele osób decyduje się dodatkowo na suplementację l-tyrozyny. Czym jest ten aminokwas, jak działa na organizm człowieka, kiedy i dlaczego warto go suplementować?

L-tyrozyna – co to jest?

Tyrozyna to jeden z dwudziestu aminokwasów białkowych, zaliczany do grupy aminokwasów endogennych. Nazwa tego związku pochodzi od greckiego tyros, co w tłumaczeniu oznacza ser. Choć organizm człowieka wytwarza ten aminokwas samodzielnie, do jego syntezy niezbędny jest inny aminokwas – fenyloalanina. Według badań aż 70% przyjętej z pożywieniem fenyloalaniny przekształcane jest w wątrobie w l-tyrozynę.

L-tyrozyna – 50 kapsułek – Kup w sklepie

Aminokwas ten wykazuje bardzo duże biologiczne znaczenie dla ludzkiego ciała. Opisywana substancja między innymi pełni rolę neuroprzekaźnika wewnątrzkomórkowego, co oznacza, że może być fosforylowana przez kinazy białkowe. L-tyrozyna jest również bardzo ważna dla syntezy dopaminy, która sama w sobie jest istotnym neuroprzekaźnikiem. Dopamina bywa bowiem następnie przekształcana do innych katecholamin, między innymi adrenaliny i noradrenaliny.

Tyrozyna działa na organizm adaptogennie, czyli sprawia, że ciało lepiej przystosowuje się do zmiennych warunków środowiska. Występuje w postaci stereoizomeru L. Jej łańcuch boczny stanowi niepolarny pierścień benzenowy, który w pozycji para ma grupę hydroksylową. Ze względu na formę budowy ugrupowania bocznego tego związku, l-tyrozyna zaliczana jest do grupy substancji aromatycznych.

L-tyrozyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizm, ale tylko w stosownej ilości. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar może mieć niekorzystne konsekwencje. Jednak przedawkowanie l-tyrozyny i jej nagromadzenie w organizmie występuje bardzo rzadko, nawet w przypadku dostarczania tego związku z zewnątrz, gdyż jego produkcja endogenna jest stosunkowo niewielka.

L-tyrozyna – właściwości

Najbardziej znaną funkcją l-tyrozyny jest jej funkcja neuroprzekaźnika, jednak wykazuje ona więcej właściwości dla ludzkiego organizmu. Składnik ten w dużej mierze odpowiedzialny jest za produkcję kolagenu, czyli bardzo ważnego białka, mającego szczególne znaczenie dla zachowania jędrności skóry oraz sprawności stawów. Co więcej, białko to sprzyja syntezie melaniny, czyli naturalnego barwnika, znajdującego się w skórze, pomaga więc utrzymać jej koloryt. Dodatkowo wpływa korzystnie na kondycję włosów. Kolagen jest wytwarzany samodzielnie przez organizm, jednak już mniej więcej ok. 25 roku życia jego produkcja zaczyna stopniowo spadać. Warto poznać metody, które mogą wzmocnić naturalną produkcję kolagenu, tym samym spowalniając procesy starzenia się skóry i degeneracji stawów. Dostarczanie l-tyrozyny z zewnątrz jest jedną z takich metod. Warto wiedzieć, że kolagen stanowi ok. 30% wszystkich, występujących w organizmie białek.

Tyrozyna odpowiada także za prawidłowe działanie gruczołów, np. tarczycy, gdyż stymuluje wydzielanie trójjodotyroniny i tyroksyny.

L – tyrozyna – działanie

Mechanizm działania l-tyrozyny wygląda tak, że jest ona w mózgu przekształcana do związku o nazwie lewodopa (L-dopa) przy pomocy enzymu hydroksylazy tyrozynowej. Powstała lewodopa ulega dekarboksylacji, co regulowane jest przez enzym dekarboksylazę L-aminokwasów. Kiedy grupa karboksylowa zostanie usunięta, powstaje neuroprzekaźnik dopamina, która kojarzy nam się przede wszystkim z uczuciem szczęścia i radości i to właśnie jej ilość wzrasta w naszym mózgu w momencie, gdy odczuwamy przyjemność.

Dopamina wraz z serotoniną, którą większość z nas zna zapewne także pod nazwą „hormonu szczęścia” wykazują działanie antagonistyczne. Jeżeli poziom serotoniny w odniesieniu do dopaminy zostanie podniesiony, możemy poczuć osłabienie i senność oraz odczuć spadek motywacji do działania. Jeżeli znowu to poziom dopaminy ulegnie zwiększeniu (dzięki działaniu l-tyrozyny) w stosunku do serotoniny , powstałe w tym wyniku niedogodności, czyli wspomniane osłabienie i otępienie, zostają zredukowane i zastąpione pobudzeniem oraz ekscytacją.

Na kolejnym etapie dopamina może być przekształcana do innych neuroprzekaźników, które również wpływają na pobudzenie organizmu. Na początku jest ona przemieniana w noradrenalinę, dzięki enzymowi o nazwie hydroksylaza-beta-dopamina. Inne związki tego procesu nazywane są katecholaminami i wykazują działanie stymulujące, a jednocześnie odpowiadają za tzw. mechanizm walki i ucieczki. Mają one także bardzo duże znaczenie w walce z nadmierną tkanką tłuszczową, dlatego uważa się, iż l-tyrozyna może pośrednio sprzyjać odchudzaniu. Katecholaminy dzięki stymulacji receptorów adrenergicznych, które znajdują się na komórkach tłuszczowych, mogą regulować proces lipolizy. Ciekawe jest to, że l-tyrozyna nie podnosi ciśnienia krwi nawet przyjmowana w dawce 100 mg na 1 kilogram masy ciała, co oznacza, że może być stosowana przez osoby, cierpiące na nadciśnienie.

L- tyrozyna – występowanie w żywności

Tyrozyna jest syntezowana przez ludzki organizm, jednak w stosunkowo niewielkich ilościach, warto więc pomyśleć o wdrożeniu do diety produktów, które ją zawierają. Do źródeł l-tyrozyny zaliczamy takie produkty, jak:

• ser parmezan – 2100 mg na 100 g produktu;
• tuńczyk – 788 mg na 100 g;
• pieczony schab – 1100 mg na 100g;
• wędzona makrela – 700 mg na 100g;
• orzechy arachidowe – 1100 mg na 100 g;
• nasiona lnu – 711 mg na 100 g;
• pełne mleko w proszku – 1055 mg na 100g;
• orzechy włoskie – 664 mg na 100g;
• chudy twaróg – 999 mg na 100g;
• nasiona słonecznika – 652 mg na 100g;
• soja – 1250 mg na 100g;
• polędwica sopocka – 739 mg na 100g;
• groch – 863 mg na 100g;
• rostbef wołowy – 798 mg na 100g;
• pestki dyni – 881 mg na 100g;
• sezam – 811 mg na 100g;
• gotowana wieprzowina – 828 mg na 100g;
• soczewica czerwona – 839 mg na 100g.

Jak widać, uzupełnienie diety w l-tyrozynę nie powinno być trudne, ponieważ składnik ten występuje w wielu produktach spożywczych. Jeżeli uważamy, że w dalszym ciągu możemy cierpieć na niedobory tej substancji, warto rozważyć suplementację.

L – tyrozyna – zastosowanie

L- tyrozyna to produkt, który często występuje w suplementach diety. Najczęściej stosuje się ten związek ze względu na jego skuteczne działanie na układ nerwowy, jednak niektóre osoby wybierają go także dla wspomagania odchudzania czy poprawy wyglądu skóry.

Wpływ na układ nerwowy

L-tyrozyna znana jest przede wszystkim ze swojej roli jako prekursor ważnych neuroprzekaźników, które zaliczane są do grupy katecholamin. Zaliczamy do nich znane wszystkim: dopaminę, adrenalinę i noradrenalinę. Dopamina odpowiada za wiele procesów mózgowych, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które kontrolują reakcje emocjonalne człowieka, a także odczuwanie przyjemności oraz bólu. Jest to neurotransmiter, wpływający jednocześnie na poziom energii oraz motywacji do działania. Jeżeli dopaminy w mózgu jest zbyt mało, mogą pojawić się zaburzenia myślenia oraz inne objawy, np. myślenie irracjonalne.

Noradrenalina i adrenalina wydzielane są przez organizm w odpowiedzi na czynniki stresujące. To właśnie te neurotransmitery umożliwiają radzenie sobie w trudnych sytuacjach, często powodując pewne zmiany fizjologiczne w organizmie. Trzeba jednak pamiętać, że mają one działanie antagonistyczne względem siebie, o czym wspomnieliśmy we wcześniejszym akapicie.

Jeżeli chodzi o układ nerwowy, warto zwrócić uwagę także na działanie adaptogenne l-tyrozyny. Wiąże się ono ze zdolnością zachowania funkcji poznawczych w sytuacjach stresowych oraz lepszym przystosowaniem organizmu do zmieniających się warunków środowiskowych. Badania w tym zakresie zostały przeprowadzone na zwierzętach, które zostały poddane czynnikom stresującym. U zwierząt, którym podawano l-tyrozynę zaobserwowano znacznie lepszą zdolność adaptacji w zmieniających się warunkach. Wyniki badań wykazują, że l-tyrozyna może być stosowana w celu pokonywania przeszkód oraz lepszego radzenia sobie w sytuacjach przewlekłego zmęczenia i stresu.

L- tyrozyna a kondycja skóry

Tyrozyna bierze udział w budowie kolagenu – białka, którego zadaniem jest między innymi utrzymanie odpowiedniej elastyczności i jędrności skóry. Naturalnie u każdego człowieka produkcja kolagenu spada z wiekiem, więc już po 25 roku życia warto dostarczać z zewnątrz suplementy, które mogą wspomagać naturalną produkcję tego składnika. Dzięki temu można skutecznie opóźnić procesy starzenia się i przyczynić się do utrzymania ładnej, jędrnej skóry przez dłuższy czas. Oprócz stymulacji produkcji kolagenu l-tyrozyna wpływa także na syntezę melaniny, która jest bardzo ważnym barwnikiem, mającym znaczenie dla utrzymania prawidłowego kolorytu skóry. Nasilenie produkcji melaniny może między innymi ograniczyć szkodliwe skutki promieniowania UV.

L-tyrozyna na odchudzanie

L-tyrozyna to aminokwas, który jest niezbędny do syntezy wielu hormonów, co sprawia, że jest ważna dla odpowiedniej kontroli właściwego tempa i poziomu metabolizmu organizmu. Co więcej, składnik ten może przyczynić się także do zmniejszenia apetytu, a jednocześnie monitoruje ilość lipidów, które zostają utrzymywane w rezerwach tłuszczowych. Badania wykazały również, że odpowiednie stężenie l-tyrozyny w organizmie przyczynia się do zwiększenia i wydłużenia uczucia sytości po posiłku, dzięki czemu łatwiej jest wytrwać na diecie redukcyjnej.

L-tyrozyna dla sportowców

Z suplementów z l-tyrozyną często korzystają także sportowcy. Szacuje się bowiem, że poprzez stymulację produkcji serotoniny w mózgu, aminokwas ten może wpływać na lepsze skupienie podczas treningu i pozwala ograniczyć centralne zmęczenie, sprzyjając także poprawie sprawności. To właśnie dlatego systematyczne zażywanie preparatów z l-tyrozyną często zaleca się sportowcom, wykonującym treningi, charakteryzujące się wysoką intensywnością.

Suplementacja – l -tyrozyny – dla kogo?

L – tyrozyna najczęściej stosowana jest przez osoby aktywne fizycznie, dla których aminokwas ten stanowi swojego rodzaju poprawiacz nastroju, który może wpływać na większą motywację do działania i zapewniać lepsze efekty treningów. Dostarczanie tego składnika z zewnątrz zaleca się jednak także osobom, które potrzebują wzmocnić swój organizm, np. w przypadku osłabienia odporności po zabiegach szpitalnych czy chorobie. L-tyrozyna przyda się także pracownikom umysłowym oraz wszystkim, którzy zmagają się z przewlekłym zmęczeniem lub stresem i chcą z nimi walczyć.

Jakie są objawy niedoboru l-tyrozyny?

Jedną z oznak niskiego poziomu l-tyrozyny mogą być zmiany hormonalne w obrębie hormonów tarczycy (niedoczynność tarczycy). Oprócz tego do objawów niedoboru tego związku zaliczamy:

• obniżenie nastroju;
• trudności z zapamiętywaniem;
• problemy psychiczne;
• rozkojarzenie;
• nadmierną senność.

Warto zaznaczyć, iż problemy z tarczycą zdarzają się przy znacznym niedoborze l-tyrozyny, który z kolei występuje rzadko. Stosując zbilansowaną dietę, z łatwością można uzupełnić zapotrzebowanie na ten składnik, gdyż występuje on w szerokiej grupie produktów spożywczych.

Czy nadmiar l-tyrozyny jest niebezpieczny dla zdrowia?

Nie tylko niedobór tyrozyny może powodować niepożądane skutki uboczne, także nadmiar tej substancji jest niebezpieczny dla zdrowia człowieka. Do takiego stanu dochodzi zazwyczaj w przypadku przedawkowania suplementacji l-tyrozyną, zwłaszcza w przypadku, gdy dana osoba wykazuje zwiększoną wrażliwość na ten aminokwas. Do grupy, która powinna uważać, aby nie przesadzić z dostarczaniem tego związku, należą:

• kobiety w ciąży;
• osoby z chorobami tarczycy;
• cierpiący na nowotwory;
• zmagający się z częstymi migrenami.

Warto też wiedzieć o tym, że stosowanie większych niż zalecane dawek tyrozyny nie przyniesie większego efektu, ponieważ enzymy, które są potrzebne do przekształcenia tego aminokwasu w neuroprzekaźniki, mają ograniczoną wydajność. Głównym objawem nadmiaru l-tyrozyny w organizmie jest zwiększony niepokój.

Przedawkowanie nadmiaru tyrozyny zdarza się rzadko, warto natomiast wspomnieć o pewnych genetycznych zaburzeniach, które mogą skutkować zbyt dużymi ilościami tego aminokwasu w organizmie, które są spowodowane niedoborami enzymów, uczestniczących w przemianie tyrozyny w neuroprzekaźniki, co sprawia, że jej toksyczne metabolity powodują uszkodzenie wątroby oraz nerek. Tyrozynemia występuje w dwóch typach:

• typ I – wątrobowo – nerkowa ostra lub przewlekła;
• typ II – oczno – skórna.

Czym objawia się tyrozynemia?

Ostra postać tyrozynemii może dać pierwsze objawy już na początku życia dziecka. Charakteryzuje się znacznym pogorszeniem funkcji wątroby u malucha, czego symptomami są: żółtaczka, zaburzenia krzepnięcia, wodobrzusze, powiększenie wątroby. U blisko 30% chorych na tyrozynemię typu 1 rozwija się rak wątrobowokomórkowy. W przewlekłej postaci choroby dochodzi do uszkodzenia nerek, a także rozwija się krzywica, odporna na witaminę D. W obu przypadka tyrozynemii może dojść do neuropatii obwodowej.

Leczenie tyrozynemii polega na stosowaniu diety eliminacyjnej, która będzie uboga w tyrozynę oraz fenyloalaninę. W niektórych przypadkach przeprowadza się przeszczep wątroby. Na rynku dostępne są już także eksperymentalne leki na tę chorobę.

L-tyrozyna przeciwwskazania i skutki uboczne

L-tyrozyna przyjmowana w zalecanych dawkach nie powinna powodować widocznych skutków ubocznych i uznawana jest za suplement bezpieczny dla organizmu. Działanie tego aminokwasu związane jest z podniesieniem poziomu dopaminy, adrenaliny oraz noradrenaliny w mózgu, co oczywiście sprawia, że ewentualne działania niepożądane nie będą tak widoczne, jak w przypadku innych stymulantów. Nie zaleca się jednak przyjmować suplementu przed snem, gdyż może to skutkować bezsennością. Na podstawie badań toksykologicznych l-tyrozyna została uznana za suplement całkowicie bezpieczny.

Powyższe dane nie świadczą jednak o tym, że każdy może bez przeszkód przyjmować tyrozynę. Jak w przypadku większości suplementów diety, także l-tyrozyny nie zaleca się w niektórych sytuacjach. Przeciwwskazaniem do stosowania preparatu z l-tyrozyną są:

• częste migreny;
• nadczynność tarczycy;
• choroba Gravesa – Basedowa.

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, przyjmujące inhibitory MAO, lewodopę oraz hormony tarczycy. Nie zaleca się stosowania suplementów z tym aminokwasem kobietom w ciąży i matkom karmiącym.

L-tyrozyna – dawkowanie

L-tyrozyna jako suplement dostępna jest w różnych formach, najczęściej są to proszek lub kapsułki. Dokładna dawka produktu nie została określona, jednak zazwyczaj stosowane są ilości 500 – 2000 mg l-tyrozyny dziennie. Niestety według specjalistów nie są to dawki wystarczające, aby wykazać pożądany efekt preparatu. Niezależnie od tego, czy przyjmujemy l-tyrozynę w celu poprawy funkcji poznawczych, czy też zależy nam na lepszej sprawności fizycznej, zalecane dzienne dawki tyrozyny wynoszą od 100 do 150 mg na 1 kilogram masy ciała. Toksyczna dawka tyrozyny wynosi ok. 5000 mg na kilogram masy ciała, oznacza to, że osoba, ważąca 75 kilogramów, musiałaby w jednej porcji zażyć aż 375 gramów tyrozyny. Mimo tego i tak nie zaleca się przekraczać dawki 10 g l-tyrozyny dziennie.

Z czym łączyć l -tyrozynę?

Suplementy diety, zawierające l-tyrozynę zaleca się łączyć z witaminą C, kwasem foliowym oraz niacyną, gdyż biorą one udział w syntezie tego aminokwasu.

L-tyrozyna – jak stosować?

W zależności od postaci wybranego suplementu najlepiej stosować go w zgodzie z zaleceniami producenta, dostępnymi na opakowaniu, bądź w ulotce. Nie należy przekraczać dziennej dawki produktu. Trzeba także pamiętać o tym, że suplementy z l-tyrozyną powinny służyć jako uzupełnienie zbilansowanej diety. Aminokwas można dostarczać organizmowi również wraz z pożywieniem.

L- tyrozyna – cena i gdzie kupić?

L-tyrozyna jako suplement diety występuje najczęściej w postaci proszku do rozpuszczania, bądź kapsułek. Preparaty z tym składnikiem kupimy w aptekach, sklepach ze zdrową żywnością lub w punktach, zajmujących się sprzedażą różnego rodzaju suplementów diety. Cena suplementu zależy od jego postaci, wagi opakowania oraz stężenia substancji aktywnej. Znajdziemy l-tyrozynę już w cenie ok. 25 złotych za opakowanie 100 kapsułek, choć są oczywiście także droższe preparaty.

L – tyrozyna – podsumowanie

L-tyrozyna to jeden z dwudziestu aminokwasów endogennych, które wytwarzane są samodzielnie przez organizm człowieka. Jego działanie polega przede wszystkim na tym, że jest prekursorem wielu neuroprzekaźników, które odpowiadają między innymi za odczuwanie emocji oraz radzenie sobie w sytuacjach stresowych. Właściwości l-tyrozyny są oczywiście szersze, dlatego jej odpowiedni poziom w ciele człowieka jest istotny. Aminokwas ten występuje w wielu produktach spożywczych, dlatego nie ma problemu z uzupełnieniem go dietą, jednak w niektórych sytuacjach warto pomyśleć o jego suplementacji.

Inne dane na temat l-tyrozyny dostępne są również pod adresem https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1037/tyrosine oraz w źródle na https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1863555/ pod którym udostępniono badania i inne szczegóły.