Zapotrzebowanie kaloryczne – kalkulator i wzór. Jak obliczyć?

Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne określa ilość kalorii, jaką powinniśmy spożywać w ciągu dnia, aby utrzymać aktualną masę. Najlepiej jest obliczać je, uwzględniając wskaźnik aktywności fizycznej, jak również biorąc pod uwagę swój cel.

Określenie indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego stanowi pierwszy krok do skutecznej zmiany masy ciała, niezależnie od tego, czy zależy nam na schudnięciu, czy też przybraniu na wadze. Choć w internecie znajdziemy mnóstwo darmowych kalkulatorów online, które wykonają wszystkie obliczenia za nas, warto wiedzieć, jak samodzielnie obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne oraz jak rozłożyć makroskładniki w diecie, aby w najkrótszym czasie osiągnąć swój cel.

W tym artykule zajmiemy się sposobami na obliczenie dziennej ilości kalorii, jaką należy spożywać w zależności od masy ciała i aktywności fizycznej. Wyjaśnimy także, czym jest deficyt kaloryczny, a czym nadwyżka i jak je dobierać, aby osiągnąć wyznaczone rezultaty sylwetkowe.

Czym jest zapotrzebowanie kaloryczne?

Zapotrzebowanie kaloryczne nazywane jest także zapotrzebowaniem na energię i oznacza ilość kalorii, dostarczanych z pożywienia, jaką powinniśmy przyjmować, aby doszło do zbilansowania wydatku energetycznego, potrzebnego do utrzymania aktualnej masy ciała. Zapotrzebowanie kaloryczne związane jest więc z daną wagą, ale także aktywnością fizyczną. W przypadku dzieci wydatek energetyczny obejmuje także energię, jaka potrzebna jest młodemu organizmowi do wzrostu i prawidłowego rozwoju.

Chcąc obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne, trzeba poznać jej składowe, takie jak:

• podstawowa przemiana materii;
• energia, użytkowana na aktywność fizyczną;
• termiczny efekt pożywienia;
• termogeneza.

Zapotrzebowanie kaloryczne – od czego zależy?

Zapotrzebowanie kaloryczne to kwestia indywidualna i zależy od takich czynników, jak:

• masy ciała i jego składu;
• płci;
• wieku;
• wzrostu;
• ciąży;
• czynników środowiskowych (np. temperatury);
• aktywności fizycznej;
• czynników hormonalnych;
• przyjmowanych leków.

Podstawowa Przemiana Materii

Jest to pierwsza wartość, jaką należy ustalić, chcąc obliczyć swoje zapotrzebowanie kaloryczne. Podstawowa Przemiana Materii (PPM) to energia, której organizm potrzebuje do utrzymania podstawowych funkcji organizmu, takich jak oddychanie czy bicie serca, znajdując się w stanie spoczynku, najlepiej po przebudzeniu i na czczo w warunkach spokoju fizycznego i komfortu psychicznego oraz optymalnych warunkach cieplnych. PPM stanowi 45-70% całkowitego wydatku energetycznego.

Jak obliczyć PPM?

Istnieje kilka wzorów na obliczenie Podstawowej Przemiany Materii. Do większości z nich, wszystkie dane, jakich potrzebujemy to wzrost oraz masa ciała, inne wymagają od nas znajomości także beztłuszczowej masy ciała (LBM), co trzeba dodatkowo sprawdzić.

Dostępne wzory nieco różnią się od siebie, mogą też dawać zróżnicowane wyniki, dlatego PPM jest wartością umowną, jednak w większości przypadków sprawdza się do dalszych obliczeń, gdy chcemy osiągnąć pewne cele sylwetkowe. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze wzory na obliczenie PPM.

Wzór Mifflin-St Jeor’a

Dla mężczyzn PPM = (10 x M) + (6,25 x W) – (5 x L)+ 5
Dla kobiet PPM = (10 x M) + (6,25 x W) – (5 x L) – 161

Gdzie:
M – masa ciała w kilogramach
W – wzrost w centymetrach
L – wiek w latach

Wzór Cunninghama : PPM = 500 + 22 * LBM
Wzór Katch- McArdle PPM = 370 + (21,6 * LBM)

LBM – beztłuszczowa masa ciała w kilogramach.

Dwa ostatnie wzory uważane są przez specjalistów za najdokładniejsze, jednak wymagają znajomości beztłuszczowej masy ciała.

Współczynnik aktywności fizycznej

Każda zdrowa osoba wykonuje jakąś aktywność fizyczną. Czy to w pracy, czy w domu, rzadko kiedy spędzamy cały dzień na kanapie, nic nie robiąc. Pamiętajmy, że PPM opisuje nasze dzienne zapotrzebowanie kaloryczne w warunkach psychicznego i fizycznego komfortu, w czasie spoczynku, na czczo i po wypoczynku. Jeżeli jednak chcemy wiedzieć, ile kalorii powinniśmy spożywać zgodnie z naszym trybem życia, musimy PPM pomnożyć przez współczynnik aktywności fizycznej.

Poniżej przedstawiamy wartości współczynnika aktywności fizycznej (PAL):

• 1,1 – 1,2 – bardzo niska aktywność, praca siedząca, brak treningów;
• 1,3 – 1,4 – niska aktywność, praca siedząca, do 3 lekkich treningów w tygodniu;
• 1,5 – 1,7 – umiarkowana aktywność, praca siedząca, do 4 treningów w tygodniu lub praca fizyczna bez treningów;
• 1,8 – 1,9 – wysoka aktywność – praca fizyczna, do 4 treningów w tygodniu;
• 2,0 – 2,4 – zawodowe uprawianie sportu.

Istnieją także specjalne urządzenia, które mogą monitorować dzienną aktywność fizyczną, pozwalając na jeszcze dokładniejsze dokonanie obliczeń. W takim przypadku wystarczy, że do PPM i efektu termicznego pożywienia dodamy obliczone przez urządzenie dzienne spalanie kalorii.

Efekt termiczny pożywienia

Po spożyciu każdego posiłku w naszym organizmie dochodzi do nieznacznego wzrostu tempa przemiany materii, który spowodowany jest rozpoczęciem procesów trawienia. Efekt ten może być różny w zależności od spożytych makroskładników. Najwyższy efekt termiczny pożywienia zauważalny jest po spożyciu białka, najniższy natomiast po spożyciu tłuszczu.

Efektem termicznym pożywienia nazywamy ilość energii, jaką organizm musi wykorzystać do strawienia i wykorzystania dostarczonych mu składników odżywczych. Na jego wartość wpływa nie tylko rodzaj pożywienia, ale także uwarunkowania genetyczne.

Przyjmuje się, że termogeneza poposiłkowa obejmuje ok. 10% dziennego zapotrzebowania na energię.

Termogeneza

Jest to proces, który polega na wytworzeniu ciepła w celu utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. Nasila się on po spożyciu posiłków (efekt termiczny pożywienia) oraz podczas wykonywania aktywności fizycznej. Termogeneza podstawowa obejmuje całokształt procesów wytwarzających ciepło, które nie są związane z trawieniem – nie tylko te, które następują podczas ćwiczeń.

Zapotrzebowanie kaloryczne – ile kalorii jeść?

A więc dokonaliśmy już wszelkich obliczeń, teraz musimy określić, ile tak naprawdę powinniśmy jeść, aby osiągnąć swój cel. Chcąc to zrobić, musimy najpierw oczywiście ten cel określić. Zazwyczaj dążymy do:

• obniżenia masy ciała;
• zwiększenia masy ciała.

Czasem naszym celem może być też utrzymanie aktualnej wagi.

Do obliczenia ilości kalorii, jaką powinniśmy spożywać, aby osiągnąć wyznaczone zamierzenia, potrzebujemy poznać naszą Całkowitą Przemianę Materii (CPM). Wartość tę właściwie poznaliśmy już, mnożąc PPM przez współczynnik aktywności fizycznej, gdyż CPM określa, ile kalorii dziennie powinniśmy dostarczać naszemu organizmowi, aby utrzymać aktualną masę ciała przy prowadzonym trybie życia.

CPM można obliczyć także bezpośrednio z poniższego wzoru, uwzględniającego efekt termiczny pożywienia:

CPM = PPM x PAL + ppm x 10%;

lub też, jeżeli mamy urządzenie pomiarowe spalania kalorii:

CPM = PPM+PPM x 10% + kcal wg urządzenia pomiarowego.

Zapotrzebowanie kaloryczne a cel (redukcja, masa)

Poznanie dziennego zapotrzebowania kalorycznego to jeszcze nie wszystko. Przecież zależy nam na tym, aby osiągnąć wyznaczony cel, a uzyskany z poprzednich obliczeń wynik odnosi się jedynie do ilości kalorii, jaką powinniśmy spożywać, aby utrzymać stabilizację, czyli aktualną masę ciała.

Jeżeli chcemy schudnąć, musimy wprowadzić deficyt kaloryczny, czyli ujemny bilans energetyczny, stanowiący różnicę, między ilością spożywanych kalorii a dziennym zapotrzebowaniem. Zdrowy deficyt kaloryczny powinien wynosić ok. 300-600 kcal. Ilości te mogą być wyższe przy dużej nadwadze, jednak w takich przypadkach zaleca się przeprowadzać dietę pod okiem dietetyka.

Gdy nie zależy nam na schudnięciu, a przybraniu na masie, musimy zrobić rachunek odwrotny, czyli wprowadzić nadwyżkę kaloryczną, a więc do dziennego zapotrzebowania kalorycznego dodać 200-300 kcal. Należy jednak pamiętać, że jeżeli chcemy rozbudować masę mięśniową, a nie tłuszczową, musimy pamiętać o regularnych treningach siłowych.

Czasami też liczymy kalorie po to, aby utrzymać aktualną masę ciała, czyli zależy nam na stabilizacji. Nie musimy wtedy nic dodawać ani odejmować, a jedynie spożywać dziennie ilość kalorii, którą uzyskaliśmy przy obliczaniu CPM.

Zapotrzebowanie kaloryczne a makroskładniki

Samo obliczenie kalorii jest ważne, trzeba jednak pamiętać, że zbilansowana dieta powinna być oparta na odpowiedniej podaży makroskładników, takich jak:

• białko – 1-1,2 gram na kilogram masy ciała (zapotrzebowanie może się zwiększyć u osób aktywnych fizycznie);
• tłuszcze – 20-35% dziennej podaży kalorycznej;
• węglowodany – reszta część energii.

Oczywiście są od tego wyjątki w zależności od rodzaju diety, na jakiej przebywamy. Podane wartości odnoszą się do menu zbilansowanego, opartego na węglowodanach jako głównym źródle energii. W zakresie odchudzania coraz popularniejsza jest jednak dieta ketogeniczna, której głównym składnikiem są tłuszcze, a węglowodany ograniczane są do minimum, jednak wtedy należy indywidualnie określić sobie proporcje makroskładników.

Ile białka jeść?

Ilość protein, jaką powinniśmy spożywać, należy dostosować do indywidualnego stylu życia. Tak, jak napisaliśmy wcześniej, osoby umiarkowanie aktywne powinny spożywać ok. 1-1,2 gram białka na kilogram masy ciała każdego dnia. Jednak sportowy oraz osoby, które często i dość intensywnie ćwiczą, wykazują zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik, a więc warto podwyższyć jego podaż do 1,5-2 gram na kilogram masy ciała.

Białko to makroskładnik, który najskuteczniej wpływa na efekt termiczny pożywienia, a więc może sprzyjać poprawie tempa metabolizmu poposiłkowego, jak również zwiększa uczucie sytości ze względu na to, że stosunkowo długo się trawi.

Niektórzy sportowcy, zwłaszcza na początku, popełniają błąd, przesadzając z ilością spożywanego białka. Jedzenie 6-7 gram. protein na kilogram masy ciała nie przyniesie zwiększonych korzyści w budowaniu masy mięśniowej, niż jeżeli będzie się go spożywać w zalecanych ilościach. Tymczasem niewykorzystane białko zostanie zamienione na glukozę i odłożone w postaci tkanki tłuszczowej. Nadmiar białka może mieć też inne konsekwencje zdrowotne.

Pamiętajmy, że 1 gram białka dostarcza ok. 4 kcal, dlatego ilość protein, wdrożoną do jadłospisu warto dobierać także zgodnie z obliczonym zapotrzebowaniem kalorycznym.

Ile tłuszczu jeść?

Już wcześniej wspomnieliśmy, że w zbilansowanej diecie 20-35% energii powinno pochodzić z tłuszczów. Jak jednak przedłożyć to na kalorie? Wystarczy wykonać proste obliczenie. Skoro już mamy nasze dzienne zapotrzebowanie kaloryczne, od którego odjęliśmy deficyt lub do którego dodaliśmy nadwyżkę, musimy jeszcze wyznaczyć z tego ok. 30%, aby wiedzieć, ile kalorii powinno pochodzić z tłuszczu.

Tutaj musimy pamiętać, że 1 g. tłuszczu zawiera ok. 9 kcal i dostosować to do wyniku naszych obliczeń.

Ile węglowodanów jeść?

Obliczając podaż białka i tłuszczu, resztę energii, czyli pozostałe kalorie, jakiem mamy dostarczyć naszemu organizmowi w ciągu dnia, powinny pochodzić z węglowodanów. 1 gram węglowodanów dostarcza ok. 4 kcal, co należy wziąć pod uwagę podczas tworzenia jadłospisu.

Zapotrzebowanie kaloryczne – czym jest kalkulator kalorii?

Aktualnie obliczanie dziennego zapotrzebowania kalorycznego może być znacznie łatwiejsze, gdyż wystarczy nam dostęp do internetu, aby skorzystać z darmowego kalkulatora kalorii. Są to specjalne programy, obliczające szybko dzienną ilość energii, jaką powinniśmy spożywać. Takie aplikacje są tym wygodniejsze, że większość z nich wymaga od nas jedynie podania potrzebnych danych, takich jak wzrost, waga czy płeć oraz aktywność fizyczna. Na tej podstawie obliczają one dzienną podaż kalorii i robią to zaledwie w kilka minut. Dokładność tego typu urządzeń jest umowna, ponieważ, podobnie jak w prostych wzorach na PPM, nie uwzględniają one beztłuszczowej masy ciała.

Czy warto korzystać z kalkulatora kalorii?

Kalkulator BMR (Basal Metabolic Rate), czyli kalkulator dziennego zapotrzebowania kalorycznego to narzędzie, które na pewno spodoba się osobom, poszukującym gotowych rozwiązań, którym nie chce się lub nie mają czasu na dokonywanie standardowych obliczeń. Dużą zaletą takiego kalkulatora jest to, że oblicza on nie tylko dzienne zapotrzebowania kaloryczne, ale także wylicza od razu ilość makroskładników, jaką powinniśmy przyjmować, aby osiągnąć wyznaczony cel. Jest to bardzo ciekawe narzędzie, stanowiące ułatwienie, dotyczące komponowania indywidualnego jadłospisu.

Zapotrzebowania kaloryczne dla kobiet i mężczyzn – skąd się biorą różnice?

W obliczaniu dziennego zapotrzebowania kalorycznego ważne jest także podanie płci, ponieważ ilość energii, jaką powinniśmy spożywać, może być inna dla kobiet i dla mężczyzn, nawet gdy mają oni taką samą masę. Wynika to głównie z fizjonomii oraz różnic biologicznych. Mężczyźni wykazują wyższe zapotrzebowania na składniki odżywcze, takie jak witaminy i minerały oraz proteiny. Kobietom zaleca się spożywanie większej ilości żelaza.

Oczywiście każde zapotrzebowanie energetyczne obliczane jest indywidualne, istnieją również sytuacje, gdy zapotrzebowanie na energię u kobiety rośnie (np. ciąża, laktacja). Wszystko zależy także od stylu życia, może się zdarzyć, że aktywna kobieta będzie potrzebowała więcej kalorii niż mężczyzna podobnego wzrostu, który waży mniej więcej tyle samo, jednak nie wykonuje żadnej aktywności fizycznej.

Dzienne zapotrzebowania kaloryczne, a deficyt kaloryczny

O tym, ile powinien wynosić zdrowy deficyt kaloryczny, pisaliśmy już wcześniej, lecz warto wspomnieć o tym po raz kolejny. Osoby, które oczekują szybkich efektów odchudzania, często znacznie zaniżają swoją dzienną podaż kaloryczną lub przechodzą na diety niedoborowe, takie jak np. dieta 800 kcal. Jest to ilość, która u większości osób dorosłych wywoła osłabienie organizmu i problemy z koncentracją, jednocześnie prowadząc do poważnych niedoborów. I choć pozwoli szybko schudnąć, nie da się na niej wytrwać długo bez poważnych konsekwencji dla zdrowia, a gdy zaczniemy normalnie jeść – efekt jojo murowany, gdyż dojdzie do spowolnienia metabolizmu, co skutkować będzie przyspieszonym tyciem. Ważne, aby o tym pamiętać, komponując dietę redukcyjną i postawić na zdrowy deficyt kaloryczny, wynoszący nie więcej niż 300-600 kcal.

---

Ranking produktów na Odchudzanie - Czerwiec 2023 r.

Produkt	Ocena	Cena
1. Fatoslimin	5.0	137 PLN
2. Keto Slim	4.8	129 PLN
3. Fensanis	4.5	159 PLN

Czym są tabletki na odchudzanie oraz analiza.

Ostatnia aktualizacja rankingu: 08.12.2023

Zapotrzebowanie kaloryczne – podsumowanie

Zapotrzebowaniem kalorycznym nazywamy ilość energii, jaką powinniśmy dostarczyć naszemu organizmowi, aby mogło ono poprawnie funkcjonować. Obliczenie dziennego zapotrzebowania kalorycznego polega na pomnożeniu PPM, czyli Podstawowej Przemiany Materii przez współczynnik aktywności fizycznej z uwzględnieniem efektu termicznego pożywienia. Takim sposobem otrzymujemy CPM – Całkowitą Przemianę Materii, określającą ile kalorii dziennie powinniśmy spożywać, aby utrzymać wagę. O przemianie materii można dowiedzieć się pod adresem https://zpe.gov.pl/a/przemiana-materii/DU4RAGL31 w tym pozostałe szczegóły.

Następnie ilość kalorii należy dostosować do celu, jaki sobie wyznaczyliśmy. Jeżeli jest to schudnięcie, musimy postawić na zdrowy deficyt kaloryczny, a gdy chcemy przybrać na masie, powinniśmy zwiększyć ilość kalorii o 200-300 kcal niż wynosi dzienne zapotrzebowanie. Można także postawić na stabilizację, czyli spożywanie takiej podaży energii, jaką obliczymy w rachunku na CPM.